Özdemir Nutku

Konu: Özdemir Nutku Paz Ara. 28, 2008 10:21 pm

12 Ocak 1931' de İstanbul' da doğdu. İlkokuldan sonra 1942' de Robert kolejine girdi ve hazırlık sınıflarıyla birlikte sekiz yıllık orta eğitimden sonra 1950' de B.A. derecesiyle mezun oldu. 7 yaşında piyanoya başlayan ve 1949 yılında ilk ve son klasik piyano konserini veren Nutku ellili yıllarda bir caz kuarteti kurarak caz piyanisti olarak tanındı. Amatör bir müzisyen olan Nutku' nun tiyatroya olan ilgisi kolej yıllarında başladı. Okulun temsil kolunda amatör olarak çeşitli rollerde oynayan yazar 1946/1947 döneminde Kadıköy Süreyya sineması' nda sahnelenen Franz Lehar' ın Tarla Kuşu operetinde ilk profesyonel rolünü oynadı.
Ailesiyle Ankara ya taşındıktan sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi' ne bir yıl devam etti. 1952 de yine aynı Üniversitenin D.T.C.F. İngiliz Dili ve Edebiyatı Kürsüsüne yazıldı. Bir yandan da Kolej yıllarında başlayan şiir yazma merakı ile 1950 de ilk şiir kitabı Eller yayımlandı. 1956 da Ankara Üniversitesi' nden mezun olan yazar aynı yıl bir bursla Almanya' ya gitti ve Göttingen kentindeki Georg-August üniversitesi tiyatro bölümüne alındı ve oradaki öğrenimini 1959 yazında tamamladı. Almanya da bulunduğu yıllarda Göttingen Devlet Tiyatrosu Sanat yönetmeni ünlü Heinz Hilpert' in yanında üç yıl asistanlık yaptı.ve Almanya da ki çeşitli özel tiyatrolarda oyun sahneledi. Müziğe olan ilgisi devam ettiğinden ayrıca iki yıl Prof. Boetticher' in üst düzeydeki müzik seminerlerine devam etti.
1959 da yurda döndü ve bir yıl önce kurulan Ankara Üniversitesi D.T.C.F. Tiyatro Enstitüsüne asistan olarak girdi. 1960 da ilk tiyatro kitabı Tiyatro ve Yazar yayımlandı. 1961 de doktor 1967 de doçent ve 1974 te de profesör oldu. 1976 güzünde İzmir' e yerleşen Nutku Güzel Sanatlar Fakültesi' nde Tiyatro Bölümünü kurdu. Nutku bugüne kadar 37 si tiyatro 22 si çeviri 4 ü şiir 12 si oyun ve uyarlama 2 si senaryo 1 i çocuk kitabı olmak üzere 77 kitap yazdı ve yayımladı. 1953 yılından beri çeşitli sanat ve edebiyat dergilerinde 1.800' ün üstünde araştırma inceleme eleştiri ve deneme yazan Nutku Pazar Postası Yenigün Öncü Vatan Meydan Hürgün Milliyet Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinde Seçilmiş hikayeler Mavi Şairler yaprağı Dost Devlet tiyatrosu dergisi Devlet Opera ve Balesi dergisi Varlık Yeditepe Oyun Tiyatro 70-80 Değişim Milliyet sanat Gösteri Sanat olayı Tiyatro araştırmaları dergisi Ulusal kültür Milli kültür tiyatro -tiyatro Tobav sanat ve daha bir çok dergide sürekli yazdığı incelemeleri denemeleri ve eleştirileriyle tanındı.
1965 yılında A.B.D.' nde Yale Washington ( Seattle) Chicago Pittsburg Northwestern Minnesota Southern California UCLA Carnegie Techn. North Carolina gibi daha bir çok üniversitede dersler konferanslar verdi seminerler düzenledi; stüdyo ve atölye çalışmalarına katıldı. 1966 yılının ocak ayı başındanhaziran sonuna kadar iki sömestir Viyana Üniversitesi Tiyatro enstitüsünde ders verdi. Hollanda da yayımlanan Encyclopedia of islam Türkiye de yayımlanan İslam Ansiklopedisi ile Kanada da yayımlanan World Encyclopedia of Contemporary Theatre' in sürekli yazarlarından biridir. Bir çok uluslar arası kongrede ülkemizi temsil eden ve aynı zamanda oyun sahneleme hocası ve tiyatro yönetmeni olan Nutku bugüne kadar yüze yakın oyun sahneledi.
Çeşitli uluslar arası tiyatro şenliklerinde yönetmen olarak birincilik ve ikincilik ödülleri aldı. 1979 da Meddahlık ve Meddah hikayeleri adlı inceleme kitabıyla Milli Kültür Vakfı' nın "Büyük Edebiyat Ödülü" nü kazandı. 1984 de Güngör Dilmen' in Midas' ın Kulakları adlı oyununu sahnelemesindeki başarısından ötürü Nutku ya " Ulvi Uraz Yönetmenlik ödülü" verildi. 1989 yılında Türk tiyatrosuna katkısı ve Türk tiyatrosunu dışarıda tanıtmada gösterdiği çaba için Tiyatro ve Televizyon Yazarları Derneğinin "Tiyatroya katkı Ödülü"ne layık görüldü. 1990 yılının Ekim ayında Viyana da ki "Tiyatro Zirvesi"nde "Dünya Tiyatro Eğitimi Enstitüsü" nün kurucularından biri olarak bu Enstitü nün yönetim kurulu üyeliğine seçildi. 1990 da kurduğu İzmir "Şehir tiyatroları" na 1991 de Genel sanat yönetmeni olarak atandı. 1991 yılında Türkiye nin ilk "kamyon tiyatro" sunu yaptı ve gezici çocuk tiyatrosunu kurdu. Böylece tiyatroyu tiyatroya hiç gitmemiş çocukların ayağına götürdü. 1991 yılında Salihli Belediyesinin "Dionisos ödülü" nü aldı. 1993 de Kültür Bakanlığının "Tiyatro Araştırmaları Büyük Ödülü" ile onurlandırıldı. Güzel Sanatlar Fakültesi' nde dekan yardımcılığı ve dekanlık yapan yazar Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Müdürü ve aynı fakültenin Sahne Sanatları bölümü başkanıyken 12 Ocak 1998 tarihinde yaş haddinden emekli olmuştur. Halen aynı fakültede ders vermektedir.

YAZARIN KİTAPLARI;
Tiyatro kitapları:
Duvardaki mavi kuş Etki yayınları İzmir 1999.
Oyun Çocuk Tiyatro Özgür yayınevi İstanbul 1998.
Gösterim terimleri sözlüğü (gen. 2. basım ) İnkılap kitapevi İstanbul 1998.
Dram sanatı (gen. 3. basım ) Kabalcı yayınevi İstanbul 1995.
Meddahlık ve meddah hikayeleri (gen. 2. basım) Atatürk Kültür Merkezi Ankara 1997.
Kültür tarihimizden manzaralar Kabalcı yayınevi İstanbul 1995.
Gecenin maskesi (Shakespeare incelemeleri) Mitos yayınları İstanbul 1995.
Oyunculuk tarihi cilt 1 yapı ve kredi bankası yayınları İstanbul 1995.
Duvardaki mavi kuş GSF yayınları İzmir 1994.
Gerçeklerin düşleri ( M. Ertuğrul' un yazıları üzerine
Sahnelediği Bazı Oyunlar

- Haldun Taner Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım TBDS 1999.
- Anton Çekhov - Neil Simon Sevgili Doktor Izmir Kent Tiyatrosu 1998.
- John Patrick Çayhane Izmir Devlet Tiyatrosu 1997.
- A.H.Tanpınar-Ahmet Çakır Saatleri Ayarlama Enstitüsü TBDS 1996/1997.
- Güngör Dilmen Midas¹ın Kulakları Adana Devlet Tiyatrosu 1996/1997.
- Neil Simon Ikinci Bölüm Izmir Repertuvar Tiyatrosu 1995/1996.
- Aristofanes-Nutku Eşek Arıları TBDS1995/1996
- Michael Frayn Oyunun Oyunu Trabzon Devlet Tiyatrosu 1995/1996
- N.Gogol - Ö.Nutku Müfettiş TBDS 1994/1995-
- Patrick Haley Van Gogh International Theatre Company 1994.
- Haldun Taner Gözlerimi kaparım Adana Devlet Tiyatrosu 1993/1994.
- Carl Zuckmayer Bir Alman Masalı TBDS 1993/1994
- Samuel Beckett Godot'yu Beklerken Izmir Devlet Tiyatrosu 1992/93.
- Federico Garcia Lorca Kanlı Düğün TBDS 1992/93.
- Turgut Özakman Resimli Osmanlı Tarihi Izmir Şehir Tiyatroları
- Ülkü AyvazYaşasın Gökkuşağı (çocuk oyunu)Kamyon TiyatroIzmir 1991.
- Anton Çekhov Kül Altındaki Kor (Düzenleme) TBDS 1990/1991
- T.Özakman Fehim Paşa Konağı TBDS 1989/1990
- ShakespeareGeceler ve Gündüzler (Düzenl.)TBDS.1988/1989.
- AristofanesLysistrataTiyatro Bölümü Deneme Sahnesi1988/1989.
- HaldunTanerAy Işığında ŞamataT.B.D.S.1987/1988.
- Julius HayAt Tiyatro Bölümü Deneme Sahnesi1986/7.
- Turgut ÖzakmanResimli Osmanlı TarihiT.B.D.S.1985/1986.
- Carl Zuckmayer Bir Alman Masalı T.B.D.S. 1984/1985.
- Güngör DilmenMidas'ın KulaklarıT.B.D.S.1983/4.
- Arthur MillerHepsi OğullarımdıT.B.D. Sahnesi1981/2.
- Önder Paker Biraz Daha Işık T.B. Deneme Sahnesi 1981/2.
-Turgut ÖzakmanOcakTiyatro Bölümü Deneme Sahnesi 1980/1981
- Haldun Taner Sersem Kocanın Kurnaz Karısı TBDS 1980/1981.
- Heinrich von KleistKırık Testi T.B. Deneme Sahnesi 1979/1980.
- Carl ZuckmayerKöpenick YüzbaşısıTiyatro K.Topl.1975/1976.
- Söylev Tiyatro Kürsüsü Topluluğu 1973/1974.
- Adalet Ağaoğlu Evcilik Oyunu T.K. Topluluğu 1971/1972.
- Sermet Çağan Ayak-Bacak Fabrikası T.K. Topluluğu 1970/1.
- Julius Hay At Tiyatro Kürsüsü Topluluğu 1969/1970.
- Şinasi-Suat-Özakman-DuruTürk Usulü EvlenmeT.K.T.1968/1969
- Michael HastingsLee Harvey OswaldYenişehirTiyatrosu1967/1968
- Musahipzade Celal Balaban Ağa T. Kürsüsü Topluluğu 1967/8.
- Güngör DilmenMidas'ın KulaklarıT K.Topluluğu 1966/1967.
- Jean Tardieu La Serrure La Sonate Monsieur MoiInstitut d'Etudes
Françaises. 1965.
- Sermet Çağan- Savaş Oyunu T.K.Topluluğu 1965.
- Köprü Tiyatro Kürsüsü Topluluğu 1964/5.
- [Anonim] Pabuççu Ahmet'in Maceraları T.K.T. 1964/5.
- [Anonim] Arlekino'nun CambazlıklarıAnkara Den. Sahnesi 1962.
- Turgut Özakman Hastahane Eskişehir Oda Tiyatrosu 1961/1962.
- Anton Çekhov Teklif Eskişehir Oda Tiyatrosu 1961/2.
- Güngör Dilmen Avcı Karkap Ankara Ankara Koleji 1960.
- Jean Giraudoux Bellac Apollonu Ankara Koleji 1960.
- Jean Giraudoux Der Apoll von Bellac Nansenbühne Göttingen Almanya 1958.
- Christopher Fry Ein Schlaf Gefangener Nansenbühne Göttingen Almanya 1958.
- Jean Anouilh Leocadia Junges Theater Göttingen Almanya 1957.

KAZANDIĞI ÖDÜLLER;

1999- Türk Tiyatrosuna Hizmet Ödülü : UNIMA ( Uluslar arası Kukla Tiyatroları Birliği) Türkiye milli Merkezi Ankara.
1998- En İyi Çevirmen Ödülü : İstanbul Devlet Tiyatrosunda sahnelenen George Tabori' nin Bir Casusa Ağıt adlı oyununun çevirisi için- "Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri".
1997- En İyi Yönetmen Ödülü : İzmir Devlet Tiyatrosundaki Çayhane oyun düzeni için- "Türkiye Eleştirmenler Birliği".
1996- Özendirme Ödülü : Düşünce özgürlüğünü savunması açısından Eşek Arıları uyarlamasıiçin "Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği".
1993- Tiyatro Araştırma İnceleme Ödülü : "T.C. Kültür Bakanlığı Ödülleri".
1991- Dionsos Büyük Ödülü : Salihli halkı adına "Salihli Belediyesi".
1989- Tiyatroya Katkı Ödülü : "Tiyatro v TV Yazarlar Birliği" İstanbul.
1984- En İyi Yönetmen Ödülü : "Ulvi Uraz Tiyatro Ödülleri" Midas' ın Kulakları İstanbul.
1979- Büyük Edebiyat Ödülü : Meddahlık ve Meddah Hikayeleri adlı kitabı için "Milli Kültür Vakfı" tarafından.
1967- Özel Bröve : G. Dilmen' in Midas' ın Kulakları oyun düzeni için Uluslar arası Tiyatro Şenliği Nancy Fransa.
1965- En iyi Yönetmen Ödülü : Savaş Oyunu' nu sahnelemesindeki başarıdan ötürü Uluslar arasıTiyatro Şenliği Erlangen Almanya.
1965- Özel Mansiyon (Mention Speciale) : Pabuççu Ahmet' in Maceraları' nı sahnelemesindeki başarısından ötürü Nancy Fransa.

OYUNLARI - UYARLAMALARI
İnsancıklar (8 kısa oyun basılacak).
Eşek arıları (Arisofanes - Nutku: basılacak).
Müfettiş (Gogol- Nutku: basılacak) 1995.
Dönme dolap (basılacak) 1994.
Kısa oyunlar (basılacak) 1986.
Büyükbaba (basılacak).
Söylev Remzi kitabevi 2. Baskıİst. 1985.
Söylev Ankara Üniversitesi yay. 1973.
Çiçek (mimodram) 1967 de Fransa' nın Nancy kentinde oynanmıştır.
Savaş oyunu tiyatro dergisi eki Ankara 1968.
Kriegsspiel (savaş oyunu : Almanca ya Max Fisch tarafından çevrilmiş Deutscher Theaterverlag tarafından basılmıştır;
Köprü Türk Dil Kurumu Ankara 1964.
Merdiven Değişim yayını 1962.

SENARYOLARI

Türk tiyatrosu kültür belgesel dramatizasyon 40 ar dakikalık 10 diziden oluşan TV senaryosu TRT Ankara 2. Kanal 3. kanal ve Int. TV 1990 1996 da yayımlandı.
Muhsin Ertuğrul kültür-belgesel dramatizasyon 30 dakikalık TV senaryosu TRT 1. kanal Ankara 1989 da yayınlandı.

ŞİİR KİTAPLARI

Bir o kuşlar İzmir 1996.
Bölük yaşantı Ankara 1957.
Üç nokta Ankara 1954.
Eller Ankara 1950.

HAZIRLAMAKTA OLDUĞU KİTAPLAR

Oyunculuk Tarihi cilt II yapı Kredi Yay. İst.
Türk Tuluat Tiyatrosu
Shakespeare Sözlüğü
Ansiklopedik Tiyatro Sözlüğü
Shakespeare iki soylu akraba ( The Two Noble Kinsmen)

BİLDİĞİ YABANCI DİLLER

İngilizce Almanca Latince Osmanlıca.